Na zwiedzanie miasta najlepiej zaopatrzyć się w ciekawe, dobrze napisane przewodniki. A najlepiej, żeby były napisane z humorem i dostosowane do wieku odbiorcy.
Dla dzieci
Tropem Smoka – bajeczny przewodnik po magicznym Krakowie – Mariusz Wollny (2006) – przewodnik po Krakowie dla dzieci i młodzieży, w którym szukamy krakowskich smoków. Czyta się bardzo przyjemnie, jest tu dużo ciekawostek, anegdot i legend krakowskich. Smoki są wskazane czasami trochę na wyrost (np. jaszczury Pod Jaszczurami) i pominięty jest ten nowohucki. Natomiast nie wiadomo, czemu autor pisząc o co drugim kościele lub kamienicy, wspomina Jana Pawła II – tam, gdzie jest to istotne, tam jest (kościół św. Floriana, kościół Mariacki czy okno papieskie), ale bez przesady (Wawel, Błonia, jakaś losowa kamienica na ul. Piłsudzkiego).
Dla dorosłych – historia miasta, ciekawe miejsca i znani (lub nieznani) mieszkańcy
Magia dawnego Krakowa – Andrzej Kozioł (2023) – historia, legendy i anegdotki związane z różnymi miejscami na Rynku i na Plantach na przestrzeni wieków. Autor przytacza sporo informacji zarówno dotyczących średniowiecza, jak i czasów zaborów, ale też czasów komuny i najnowszych.
Kraków cesarsko-królewski – Jarosław Skowroński (2003) – Kraków za czasów habsburskich to Kraków konserwatywny, ale też rozwijający się i pielęgnujący sztukę i naukę. Mimo zaborów w wielu okresach można tu uczyć się po polsku, choć nie obywa się bez nacisków ze strony cesarza. Jaki jeszcze był Kraków?
Kryminalny Kraków – Jan Rogóż (2005) – zbiór autentycznych historii kryminalnych z Krakowa XIX wieku: napad na sklep obuwniczy, kradzież w Wieliczce, sprzeciw higienie i inspekcjom sanitarnym, kradzieże na kolei, u jubilerów i na poczcie, hultajstwo i pijaństwo, oszustwa w lombardzie, pomówienia w gazecie, tragedia na uroczystościach czy demonstrajach, zabójstwa lub samobójstwa a nawet bomba.
Kacper Ryx – Z Kacprem Ryxem po renesansowym Krakowie – Mariusz Wollny (2014) – przewodnik po Krakowie z serii o Kacprze Ryxie – po Krakowie z XVI wieku oprowadza nas autor z pomocnikiem: Kacprem Ryxem, inwestygatorem królewskim znanym z serii kryminałów historycznych. Spacerując więc po obecnym mieście, możemy wyobrazić sobie, jak ono wyglądało 500 lat temu. Poznajemy nie tyko zabytki (w tym te, których już nie ma), ale też tradycje, zwyczaje i życie codzienne w tamtych czasach.
Alternatywny przewodnik po Nowej Hucie – pod red. Jarosława Klasia (2017) – zbiór krótkich opracowań (felietonów) dotyczących różnych aspektów Nowej Huty. Poznajemy historię dzielnicy sprzed wybudowania huty, jak również obecne jej realia. Autorzy proponują różne spacery po ulicach Huty np. po jej głównych zabytkach, po kawiarniach, po ośrodkach kulturalnych itp.
Panny z „Wesela”. Siostry Mikołajczykówny i ich świat – Monika Śliwińska (2020) – historia sióstr Mikołajczykówien, czyli panien z Wesela Wyspiańskiego: Panny Młodej, Gospodyni i Marysi. Nie tylko z czasu, gdy były żonami Włodzimierza Tetmajera i Lucjana Rydla, ale też z ich dzieciństwa i z czasów późniejszych. Autorka pokazuje ich smutki, radości, problemy i zwykłe sprawy.
Krakowianki – Twarze polskiej herstorii – Alicja Zioło (2025) – krótkie życiorysy najbardziej znanych Krakowianek, m.in. Szymborskiej, Marii Orwid, Heleny Rubinstein, Kazimiery Bujwidowej, Nawojki i innych
Smok pod beszamelem – Małgorzata Staszczak-Ciałowicz (2012) – historia najbardziej znanych w Krakowie restauracji i knajpek, ich dania specjalne i historia ich właścicieli, kelnerów i kucharzy. Autorka opisuje oczywiście restaurację ANCORA na ul. Dominikańskiej, restaurację w Hotelu Francuskim, Wierzynka, restaurację w Kamienicy Szarej, Nową Prowincję na Brackiej, restaurację Nowina w dworze Konopków w Głogoczowie, kawiarnię Noworolskiego, winiarnię Klimaty Południa, restaurację w Hotelu Grand, ZEN sushi bar i restaurację Ariel na Kazimierzu.
Historia fabularyzowana
Z dreszczykiem – Gaja Grzegorzewska (2019) – fabularyzowana historia różnych obiektów z Krakowa i okolicy napisana na Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego. U dziadka z wnuczętami teraźniejszość przenika się z przeszłością. W Krakowie zwiedzamy Pałac Pułtuskich, pałac Potockich, klasztor Duchaczek z kościołami św. Tomasza i św. Krzyża, a także dom Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego.
Zakonnica z Krakowa – Andrzej F. Paczkowski (2024) – fabularyzowana historia na bazie prawdziwych zdarzeń dotyczących Barbary Ubryk – zakonnicy z XIX wieku, która została zamknięta w zimnej celi klasztornej na Kopernika.
Wesprzyj Smoka na Suppi lub postaw kawę!
